مدیریت مبتنی بر هدف چیست ؟
تاریخچه و مقدمه ای از مدیریت مبتنی بر هدف
مدیریت مبتنی بر هدف نخستین بار در سال ۱۹۵۴ توسط ” پیتر دراکر ” ایجاد شد و موضوعیت پیدا کرد و درجای دیگر اودریون بصورت مستقل از پیتر دراکر روی آن تحقیقات خودش را انجام می داد.
درسال ۱۹۵۷ داگلاس مک گریگور بر روشهای سنتی ارزشیابی که بر ویژگیهای شخصی زیردستان استوار بود خرده گرفتو روش تازه ای که درآن زیردستان مسئولیت تعیین هدفهای کوتاه مدت را برعهده می گیرند و این هدف ها را با بالادستان خود بازنگری می کنند پیشنهاد کرد.
اصولا باید گفت مدیریت بر مبنای هدف یک کوشش برنامه ریزی است و توجه آن به نتایج عملیات می باشد.
در بسیاری از سازمان ها در طول سال این کار یک یا دو بار تدوین شده و بین مدیران توزیع می گردد ولی مدیران متاسفانه بعد از مدتی این روند را رها کرده و کار همیشگی خود را دنبال می کنند. چرا که این طرح ها و گام ها طبق معمول عملیاتی نشده اند.
هدف چیست ؟
قبل از هر چیزی لازم است یک تعریف جامع از هدف داشته باشیم.
هدف در واقع نتیجه یا پایان که کوشش و تلاش شما را به سمت خود هدایت می کند به طور واضح تر هدف نتیجه یا پایان یک واقعیت است که فرد یا یک سازمان تلاش های خود را برای کسب آن بکار می گیرد.
تعاریفی دیگر از هدف :
۱- وضعیتی است که می خواهیم در آینده داشته باشیم
۲- هدف همان نتیجه مورد انتظار و یا مقصدی است که فعالیت ما به سوی آن جریان می یابد
چهار عنصر اساسی در مدیریت مبتنی بر هدف :
فعالیت یا کوشش ، نتایج یا پایان ، زمان ، هزینه ها
ریچارد دفت نیز در این باره می گوید :
هدف نتیجه یک فعالیت ویژه است و قابل اندازه گیری بوده و تحت شرایط زمانی و مکانی و … قرار دارد
چرا در مدیریت مبتنی بر هدف لازم است هدف مشخص شود؟
تعیین اهداف یکی از اساسی ترین مراحل در فرآیند مدیریت است. در هر حوزه ای که خواهان یک نتیجه خوب هستیم مثلا در برنامه ریزی یک پروژه خاص،یک جلسه مهم، امور تجاری ، امور شخصی و هر حوزه ی دیگری می توانیم از آن استفاده کنیم.
همه سازمان های موفق بدون تعیین هدف هیچ برنامه ای را آغاز نمی کنند.
ویژگی های هدف چیست ؟
مشخص باشد ( Specific ) :عمومی و مبهم نباشد و کاملا روشن باشد.
قابل اندازه گیری ( Measurable ) :مشخص و کمی باشد.
قابل وصول باشد ( Achievable ) :نه زیاد خوشبینانه و نه زیاد بد بینانه ، مشکل ولی دستیافتنی باشد.
واقع بینانه ( Realistic ) : نامتعادل و عجیب غریب نباشد و واقعی باشد.
محدوده زمانی مشخص ( Time bounded )
شفاف ( Clear ) :
الف) پاسخ به این سوال که چه کسانی با چه ابزاری،درچه محلی انجام وظیفه می کنند
ب)بهترین و عملیاتی ترین راه حل ها را ارائه دهد
ج)هدف باید محدود باشد(برای هر واحد یا بخش از سازمان بیشتر از سه هدف در نظر نگیریم)
مکتوب ( Written ) : نوشته شده باشد و به تصویب مقام ارشد لازم رسیده باشد.
مورد قبول و پذیرش باشد ( Agreed ) : باید مورد قبول تمامی کارکنان قرار بگیرد
و… هزاران مورد دیگر که می توان در نظر گرفت که ما برای فرآیند مدیریت مبتنی بر هدف مهمترین عوامل را در نظر گرفتیم.
مراحل هدف گذاری در مدیریت مبتنی بر هدف
البته این مورد فقط برای سازمان مطرح نیست و ما در زندگی شخصی نیز می توانیم تمامی این مراحل را با موفقیت پشت سر بگذاریم اما در حال حاضر ما روی حوزه سازمان مثال زده و کمی اختصاصی تر کار خواهیم کرد.
مرحله اول )
پیدا کردن رسالت و ماموریت سازمانی
مرحله دوم )
ایجاد اهداف سازمان بر اساس ماموریت های سازمان. به شکلی که برای هر بخش و گروه اهدافشان را تعیین و تعریف کنیم
مرحله سوم )
عبور دادن اهداف اولیه از فیلترینگ برای تجزیه و تحلیل تا کشف کنیم آیا مناسب هستند یا خیر
مرحله چهارم )
تعیین اهداف آخری و نهایی بعد از این فرآیندها
مرحله پنجم )
تعیین فعالیت ها،برنامه ها،زمان فعالیت ها و … تمام چیزهایی که برای اجرایی کردن اهداف مهم هستند.
مرحله ششم )
پس از اجرایی شدن اهداف لازم است روی آن ها نظارت ، کنترل و ارزیابی صورت بگیرد
مزایای کاربردی روش مدیریت بر مبنای هدف
- انعطاف پذیری
- کنترل ماموریت های سازمانی در همه سطوح
- تحقق عدالت بین تمامی کارکنان
- تخصیص بهینه منابع
- توسعه فرهنگ مشارکت
- پایداری در مقابل بحران ها و خیلی از موارد دیگر
معایب روش مدیریت بر مبنای هدف
- وقت گیری بیش از حد
- تاکید زیاد روی مستند سازی
- وابسته بودن آن به میزان حمایت مالی مدیران از پروژه
- توانایی کم بعضی از کارکنان در تعیین اهداف
اجرایی کردن وظایف اصلی هر مدیر در آن واجب است
یعنی : برنامه ریزی،سازماندهی،هدایت و کنترل
برنامه ریزی در MBO
برنامه ریزی عبارتست از ارائه راه و طریقی برای عملیات آینده که برای نتایج معین و البته با در نظر گرفتن هزینه مشخص است
در آخر نیز اجزای یک برنامه را توضیح خواهیم داد که شامل مراحل مختلفی است :
۱-رسالت و ماموریت ۲- اهداف کمی ۳- استراتژی ها ۴-سیاست ها : کلی یا جزئی ۵-رویه ها و مقررات ۶- برنامه های عملیاتی ۷- بودجه بندی.
بدین ترتیب مبحث MBO یا مدیریت بر مبنای هدف را به پایان میرسانیم.
هر بحث یا نظری داشتید با ما در میان بگذارید
با تشکر پیام اسمی
دیدگاهتان را بنویسید