تکنیک های گوش دادن فعال
مهارت‌ها و تکنیک‌های ارتباطی بسیار مهم هستند. هر شخص قادر است با تمرین مهارت‌های ارتباطی خود را بهبود ببخشد. یکی از مهم‌ترین مهارت‌ها برای داشتن ارتباط موثر، گوش دادن فعال است. شما با تقویت این مهارت می‌توانید روابط را ایجاد و حفظ کنید، به حل مسئله بپردازید، پیشرفت کنید و اطلاعات مختلف را دریافت کنید. در این متن به بررسی تکنیک های گوش دادن فعال خواهیم پرداخت.
پیش از اینکه به سراغ تکنیک های گوش دادن فعال برویم، بهتر است تا ابتدا به تعریف زیر توجه کنید.
گوش دادن فعال چیست؟
گوش دادن فعال عبارت است از توانایی تمرکز کامل فرد شنونده بر روی گوینده، درک پیام وی، دریافت اطلاعات و ارائه پاسخ متفکرانه. بر خلاف گوش دادن غیرفعال که عبارت است از شنیدن سخنان گوینده بدون دریافت پیام آن‌ها، در گوش دادن فعال که یک مهارت ارتباطی مهم است، خواهید توانست با جزئیاتی خاص درگیر شده و بعدا بدون نیاز به تکرار آن‌ها را به یاد آورید.
افرادی که از گوش دادن فعال بهره می‌برند برای نشان دادن توجه خود به فرد گوینده، از تکنیک های گوش دادن فعال که به دو دسته کلامی و غیرکلامی تقسیم می‌شوند استفاده می‌کنند. این موضوع نه تنها باعث تقویت توانایی تمرکز می‌شود، بلکه سبب خواهد شد تا گوینده مطمئن شود که شما نسبت به بحث متمرکز و علاقمند هستید. یک شنونده فعال به جای اینکه به هنگام گوش دادن به این فکر کند که پس از اتمام صحبت طرف مقابل باید چه چیز بگوید، با دقت به صحبت‌های او گوش می‌دهد و آن‌ها را به ذهن می‌سپارد.
تکنیک های گوش دادن فعال باعث مهارت شما در این زمینه خواهند شد و در نهایت سبب می‌شوند تا بتوانید به خوبی با دیگران ارتباط برقرار کنید. این موضوع باعث می‌شود تا دیگران هنگام به اشتراک گذاشتن اطلاعات خود با شما احساس راحتی کنند. این موضوع باعث می‌شود تا افراد برای صحبت با شما مشتاق تر شوند و در نتیجه فرصت همکاری با دیگران را بیابید.
علاوه بر این زمانی که افراد بدانند که می‌توانند بدون هیچ دخالت و قضاوتی، آزادانه با شما صحبت کنند، احتمال اینکه به شما اطمینان کنند بیشتر خواهد بود. از دیگر مزایای گوش دادن فعال می‌توان به توانایی در حل مسئله و افزایش دانش و درک در مورد موضوعات متنوع اشاره کرد.
اما برای اینکه بتوانید یک شنونده فعال باشید، باید با تکنیک‌های مربوط به آن آشنا شوید. در قسمت زیر به این موارد خواهیم پرداخت.
در مقابل فرد گوینده بنشینید و ارتباط چشمی را حفظ کنید
صحبت کردن با یک شخص در حالی که وی به اطراف اتاق نگاه میکند، به صفحه کامپیوتر چشم دوخته است و یا از پنجره به بیرون نگاه میکند مثل این است که بخواهید به یک هدف متحرک شلیک کنید. شما چه میزان از توجه یک فرد را جلب می‌کنید؟ ۵۰ درصد؟ ۵ درصد؟ اگر این شخص فرزند شما باشد می‌توانید به او بگویید زمانی که با او صحبت می‌کنید به شما نگاه کند اما زمانی که در حال سخن گفتن با معشوق، دوست یا همکار خود هستیم این امکان وجود ندارد.
با نشستن در مقابل مشارکان مکالمه، ادب و تواضع خود را نشان دهید. کاغذها، کتاب‌ها، موبایل و سایر چیزهایی را که حواستان را پرت می‌کنند، کنار بگذارید. به گوینده نگاه کنید، حتی اگر او به شما نگاه نمی‌کرد. خجالت، عدم اطمینان، شرم، حس گناه و یا سایر عواطف و تابوهای فرهنگی می‌توانند در برخی مواقع سبب شوند که فرد ارتباط چشمی برقرار نکند.
به گوینده توجه کنید اما خونسردی خود را حفظ کنید
زمانی که با فرد ارتباط چشمی برقرار کردید، خونسردی خود را حفظ کنید. نیازی نیست که به طرف مقابل زل بزنید. می‌توانید هر از چندگاه به نقطه دیگری نگاه کنید و مثل یک فرد عادی برخورد کنید. نکته مهم این است که به گوینده توجه کنید. همچنین از نظر ذهنی سعی کنید به مواردی مثل صداها یا فعالیت‌هایی که حواستان را پرت می‌کنند توجه نکنید. به علاوه به یاد داشته باشید که به قدری به لهجه یا طرز گفتار گوینده توجه نکنید که سبب حواس پرتی شما شود. همچنین مراقب باشید تا حواستان به افکار، احساسات یا قضاوت‌های درونی خودتان پرت نشود.
تکنیک های گوش دادن فعال و ذهن باز
یکی دیگر از تکنیک های گوش دادن فعال این است که بدون اینکه فرد مقابل را قضاوت کنید و یا در ذهن خود به انتقاد از او بپردازید، به سخنانش گوش دهید. به محض اینکه قضاوت را در پیش بگیرید، از تاثیر خود به عنوان یک شنونده فعال کاسته‌اید.
بدون اینکه دنبال نتیجه سخن باشید، به گوش کردن بپردازید. به یاد داشته باشید که گوینده از زبان برای بیان افکار و احساسات موجود در مغز خود استفاده میکند. شما نمی‌دانید که این افکار و احساسات چه هستند و تنها راه پی بردن به این مسئله، گوش دادن است.
همچنین جمله طرف مقابل خود را کامل نکنید. برخی از افراد نمی‌توانند سرعت مغز خود را کنترل کنند تا به خوبی به سخنان دیگران گوش کنند و در نتیجه سخنان گوینده را با تکمیل جملات او سرعت می‌بخشند.
سخن گوینده را قطع نکنید و راه حل ارائه ندهید
معمولا به کودکان گوشزد می‌شود که قطع کردن سخن دیگران بی‌ادبانه است. اما امروزه ما چندان شاهد این موضوع نیستیم. برای مثال در بسیاری از برنامه‌های تلویزیونی شاهد این هستیم که افراد صحبت یکدیگر را قطع می‌کنند.
قطع کردن سخن گوینده حاوی چند پیام است:
من از تو مهم‌تر هستم.
چیزی که من می‌خواهم بگویم از آنچه تو می‌گویی جالب‌تر و مرتبط‌تر است.
اصلا برایم مهم نیست چه فکری می‌کنی.
برای نظرات تو زمان ندارم.
این یک مکالمه نیست، بلکه یک نبرد است و من پیروز خواهم شد.
همه‌ی ما با سرعتی متفاوت به فکر کردن و صحبت کردن می‌پردازیم. اگر شما هم سریع فکر می‌کنید و با عجله صحبت می‌کنید، این مسئولیت بر دوش شماست که سرعت خود را پایین بیاورید تا فرد مقابل که در بیان احساسات خود با مشکل رو به رو است حس راحتی کند.
به عنوان یکی از تکنیک های گوش دادن فعال به یاد داشته باشید، زمانی که در حال گوش دادن به فردی هستید که از مشکلات خود صحبت میکند، از ارائه راه حل خودداری کنید. اکثر افراد نیازی به نصیحت شما ندارند و اگر به نصیحت نیاز داشته باشند، خود این موضوع را مطرح می‌کنند. این افراد می‌خواهند که شما به آن‌ها گوش کنید و به آن‌ها کمک کنید تا خود راه حل بیابند.
اگر واقعا یک راه حل خیلی خوب در ذهنتان است، برای ارائه آن از گوینده اجازه بگیرید و بپرسید که دوست دارد نظر شما را بداند یا خیر.
تکنیک های گوش دادن فعال و مطرح کردن سوال
زمانی که متوجه چیزی نمی‌شوید، مسلما باید از گوینده بخواهید که در مورد آن برایتان توضیح بدهد. اما به عنوان یکی از تکنیک های گوش دادن فعال، به جای اینکه حرف طرف مقابل را قطع کنید، منتظر شوید تا مکث کند. در این زمان از او بخواهید لحظه‌ای صبر کند و در مورد موضوعی که متوجه نشده‌اید توضیح دهد.
تکنیک های گوش دادن فعال و احساسات مشابه
اگر در زمان صحبت با طرف مقابل هنگامی که غمگین است احساس غم می‌کنید، در زمان شادی او شاد هستید و در زمانی که از ترس‌هایش صحبت میکند حس ترس می‌کنید و این احساسات را از طریق حالات چهره‌ی خود منتقل می‌کنید باید بدانید که به عنوان یک شنونده بسیار موثر عمل می‌کنید. همدردی نکته‌ی اصلی فرآیند خوب گوش دادن است.
برای اینکه بتوانید با گوینده همدردی کنید باید خود را به جای او بگذارید و احساس کنید که بودن در شرایط وی چگونه است. این کار آسانی نیست و نیازمند انرژی و تمرکز است اما یک کار سخاوتمندانه و مفید است. هیچ چیز همچون همدردی سبب تسهیل ارتباط نمی‌شود.
تجارب مشابه را به اشتراک بگذارید
صحبت کردن در مورد موقعیت‌های مرتبط و مشابه نه تنها به گوینده نشان می‌دهد که با موفقیت پیام او را دریافت کرده‌اید، بلکه سبب ایجاد رابطه بهتر با او نیز می‌شود. اگر گوینده یک مشکل را با شما در میان گذاشته است، از تجارب خود در این زمینه به او بگویید و بیان کنید که چطور چالش‌های مشابه را حل کرده‌اید.
تکنیک های گوش دادن فعال و توجه به نشانه‌های غیرکلامی
بسیاری از ارتباطات مستقیم ما به صورت غیرکلامی صورت می‌گیرند. ما بدون گفتن حتی یک کلمه، اطلاعات زیادی راجع به یکدیگر کسب می‌کنیم. حتی زمانی که با یک شخص تلفنی صحبت می‌کنید، می‌توانید از لحن و آهنگ صدای او بیش از کلماتش اطلاعات دریافت کنید.
زمانی که به صورت رو در رو با یک شخص صحبت می‌کنید، می‌توانید به سرعت اشتیاق، بی‌حوصلگی و یا بی‌قراری او را از طریق حالات اطراف چشمان، حالت دهان و حالات شانه‌ها تشخیص دهید. این‌ها نشانه‌هایی هستند که نباید نادیده بگیرید. زمانی که به سخنان طرف مقابل گوش می‌دهید، به یاد داشته باشید که لغات تنها حاوی بخشی از پیام گوینده هستند.
در پایان باید بیان داشت که با به کار گرفتن تکنیک های گوش دادن فعال موجود در این متن، خواهید توانست تا در مکالمات خود ارتباطاتی قوی‌تر بنا کنید. برای ارتقا و حفظ مهارت گوش دادن فعال به تمرین نیاز دارید. هرچه بیشتر از تکنیک های گوش دادن فعال استفاده کنید، برای شما طبیعی‌تر به نظر خواهند رسید.
منبع :
دیدگاهتان را بنویسید